ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΖ΄ΛΟΥΚΑ TOY ΑΣΩΤΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΖ΄ΛΟΥΚΑ

ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ

Λκ. Ιε΄,11-32

 

[10 οὕτω, λέγω ὑμῖν, γίνεται χαρὰ ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι.] 11 Εἶπε[ν ὁ Κύριος τὴν παραβολὴν ταύτην] δέ· Ἄνθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς. 12 καὶ εἶπεν ὁ νεώτερος αὐτῶν τῷ πατρί· πάτερ, δός μοι τὸ ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας. καὶ διεῖλεν αὐτοῖς τὸν βίον. 13 καὶ μετ' οὐ πολλὰς ἡμέρας συναγαγὼν ἅπαντα ὁ νεώτερος υἱὸς ἀπεδήμησεν εἰς χώραν μακράν, καὶ ἐκεῖ διεσκόρπισεν τὴν οὐσίαν αὐτοῦ ζῶν ἀσώτως. 14 δαπανήσαντος δὲ αὐτοῦ πάντα ἐγένετο λιμὸς ἰσχυρὰ κατὰ τὴν χώραν ἐκείνην, καὶ αὐτὸς ἤρξατο ὑστερεῖσθαι. 15 καὶ πορευθεὶς ἐκολλήθη ἑνὶ τῶν πολιτῶν τῆς χώρας ἐκείνης, καὶ ἔπεμψεν αὐτὸν εἰς τοὺς ἀγροὺς αὐτοῦ βόσκειν χοίρους· 16 καὶ ἐπεθύμει γεμίσαι τὴν κοιλίαν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν κερατίων ὧν ἤσθιον οἱ χοῖροι, καὶ οὐδεὶς ἐδίδου αὐτῷ. 17 εἰς ἑαυτὸν δὲ ἐλθὼν εἶπε· πόσοι μίσθιοι τοῦ πατρός μου περισσεύουσιν ἄρτων, ἐγὼ δὲ λιμῷ ὧδε ἀπόλλυμαι! 18 ἀναστὰς πορεύσομαι πρὸς τὸν πατέρα μου καὶ ἐρῶ αὐτῷ· πάτερ, ἥμαρτον εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνώπιόν σου· 19 οὐκέτι εἰμὶ ἄξιος κληθῆναι υἱός σου· ποίησόν με ὡς ἕνα τῶν μισθίων σου. 20 καὶ ἀναστὰς ἦλθε πρὸς τὸν πατέρα ἑαυτοῦ. ἔτι δὲ αὐτοῦ μακρὰν ἀπέχοντος εἶδεν αὐτὸν ὁ πατὴρ αὐτοῦ καὶ ἐσπλαγχνίσθη, καὶ δραμὼν ἐπέπεσεν ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ κατεφίλησεν αὐτόν. 21 εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ υἱὸς· πάτερ, ἥμαρτον εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνώπιόν σου, καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἄξιος κληθῆναι υἱός σου. 22 εἶπε δὲ ὁ πατὴρ πρὸς τοὺς δούλους αὐτοῦ· ἐξενέγκατε τὴν στολὴν τὴν πρώτην καὶ ἐνδύσατε αὐτόν, καὶ δότε δακτύλιον εἰς τὴν χεῖρα αὐτοῦ καὶ ὑποδήματα εἰς τοὺς πόδας, 23 καὶ ἐνέγκαντες τὸν μόσχον τὸν σιτευτόν θύσατε, καὶ φαγόντες εὐφρανθῶμεν, 24 ὅτι οὗτος ὁ υἱός μου νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησεν, καὶ ἀπολωλὼς ἦν καὶ εὑρέθη. καὶ ἤρξαντο εὐφραίνεσθαι. 25 Ἦν δὲ ὁ υἱὸς αὐτοῦ ὁ πρεσβύτερος ἐν ἀγρῷ· καὶ ὡς ἐρχόμενος ἤγγισε τῇ οἰκίᾳ, ἤκουσε συμφωνίας καὶ χορῶν, 26 καὶ προσκαλεσάμενος ἕνα τῶν παίδων ἐπυνθάνετο τί εἴη ταῦτα. 27 ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ ὅτι ὁ ἀδελφός σου ἥκει, καὶ ἔθυσεν ὁ πατήρ σου τὸν μόσχον τὸν σιτευτόν, ὅτι ὑγιαίνοντα αὐτὸν ἀπέλαβεν. 28 ὠργίσθη δὲ καὶ οὐκ ἤθελεν εἰσελθεῖν. ὁ οὖν πατὴρ αὐτοῦ ἐξελθὼν παρεκάλει αὐτόν. 29 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπε τῷ πατρὶ· ἰδοὺ τοσαῦτα ἔτη δουλεύω σοι καὶ οὐδέποτε ἐντολήν σου παρῆλθον, καὶ ἐμοὶ οὐδέποτε ἔδωκας ἔριφον ἵνα μετὰ τῶν φίλων μου εὐφρανθῶ· 30 ὅτε δὲ ὁ υἱός σου οὗτος, ὁ καταφαγών σου τὸν βίον μετὰ πορνῶν, ἦλθεν, ἔθυσας αὐτῷ τὸν μόσχον τὸν σιτευτὸν. 31 ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ· τέκνον, σὺ πάντοτε μετ' ἐμοῦ εἶ, καὶ πάντα τὰ ἐμὰ σά ἐστιν· 32 εὐφρανθῆναι δὲ καὶ χαρῆναι ἔδει, ὅτι ὁ ἀδελφός σου οὗτος νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε, καὶ ἀπολωλὼς ἦν καὶ εὑρέθη.

 

          Δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί, και ακούσαμε στο Ευαγγέλιο την παραβολή του Ασώτου. Μία παραβολή ιδιαίτερα συγκινητική, που μας μιλά για την αγάπη του Θεού Πατέρα.

          Για την κατανόηση και την ερμηνεία της παραβολής μας βοηθά πολύ ο προηγούμενος στίχος, όπου ο Κύριος μας λέει ότι για κάθε άνθρωπο  αμαρτωλό που μετανοεί οι άγγελοι του θεού στον ουρανό πανηγυρίζουν.

          Και αμέσως μετά ξεκινά ο Ιησούς να διηγείται την ιστορία του Ασώτου, ενός νέου, που έφυγε μακριά από τον πατέρα του, έζησε βουτηγμένος στην αμαρτία, στη συνέχεια, όμως, μετανόησε και σώθηκε. Σώθηκε χάρη στην αγάπη του πατέρα του, ο οποίος παρά τη στενοχώρια που ο μικρός γιος του διάλεξε να φύγει μακριά του και να ζήσει ασώτως, σεβάστηκε την απόφαση και την ελευθερία του και δεν τον εμπόδισε. Περίμενε, όμως, με προσμονή και άπειρη αγάπη το γυρισμό του. Κάτι, που συνέβη όταν ο άσωτος, ελθών εις εαυτόν, συνειδητοποίησε πόσα αγαθά στερήθηκε μακριά από τον πατέρα του. Κατάντησε να γίνει χοιροβοσκός και να παρακαλά να χορτάσει από την τροφή των γουρουνιών. Τότε λοιπόν, μετανόησε βαθειά και αποφάσισε να επιστρέψει στον σπλαγχνικό του πατέρα, όχι σαν γιος αλλά σαν δούλος. Κι ο πατέρας, που δεν ξέχασε ποτέ το παιδί του, τον περίμενε, τον υποδέχτηκε με άπειρη αγάπη, έτρεξε, τον αγκάλιασε και γιόρτασε το γυρισμό του με την πιο πλούσια γιορτή. Ένα δυσάρεστο γεγονός όμως ακολούθησε. Η αντίδραση του μεγάλου αδελφού, ο οποίος φθόνησε τη χαρά του πατέρα του και παραπονέθηκε για την αδικαιολόγητη κατά τη γνώμη του ευφροσύνη. Ο πατέρας του, όμως τον επιτίμησε αυστηρά, καθώς του είπε ότι έπρεπε να χαρεί για την ανάσταση του αδελφού του και όχι να διαμαρτύρεται με αυτόν τον τρόπο.

          Αυτή είναι με συντομία η παραβολή μας, πολύ γνωστή βέβαια σε όλους, και εμείς θα μείνουμε ερμηνευτικά σε ορισμένα σημεία της. Κύριο θέμα της παραβολής μπορούμε να πούμε ότι είναι η μετάνοια. Τα πρόσωπα συμβολίζουν, ο μεν πατέρας τον Θεό, ο άσωτος εμάς τα αμαρτωλά παιδιά του και ο μεγάλος αδελφός εκείνους τους χριστιανούς, που είναι βέβαιοι για τον εαυτό τους, σαν τον Φαρισαίο της προηγούμενης Κυριακής, που νοιάζονται εγωϊστικά για τη σωτηρία τους αλλά αδιαφορούν για τους αδελφούς τους. Δυσκολεύονται να συγ-χωρέσουν και συγ-κατοικήσουν στην Εκκλησία και τον Παράδεισο με πρώην αμαρτωλούς, γιατί θίγεται η δικαιοσύνη και ο καθωσπρεπισμός τους. Θεωρούν τη σωτηρία ατομική υπόθεση, κάτι που θα επιτύχουν εξ έργων νόμου, με τις καλές τους πράξεις δηλαδή. Κάνουν,ωστόσο, ένα πολύ μεγάλο λάθος. Η σωτηρία είναι δώρο του Θεού και το χαρίζει σε όποιους θέλει. Και ο φιλάνθρωπος Θεός μας, ως πατέρας σπλαγχνικός νοιάζεται για τη σωτηρία καθενός ανθρώπου. Δεν μπορεί να αποκλείσει κανέναν και κάνει ότι μπορεί για να σωθούμε. Γι’αυτό μας χάρισε τη μέγιστη δωρεά της μετάνοιας. Για να μας σώσει με ένα ήμαρτον, σαν του ασώτου, με ένα μνήσθητί μου σαν του ληστή, αν αυτά εκπορεύονται με μετάνοια ειλικρινή μέσα από την καρδιά μας. Τον Θεό δεν τον ενδιαφέρει ο πρότερος έντιμος βίος μας αλλά αν μετανοούμε και αν αγαπάμε. Γι’αυτό ο χριστιανός δεν πρέπει να απελπίζεται, γιατί είμαστε κατά χάριν παιδιά του Θεού, τον προσφωνούμε ακατακρίτως και μετά παρρησίας πατέρα μας, και γνωρίζουμε ότι μας περιμένει με αγάπη και ανοιχτή αγκαλιά στον Παράδεισο. Και αυτό που μας προσφέρει είναι ασύγκριτα μεγαλύτερο από αυτό που μας ζητάει. Μας ζητά να του χαρίσουμε τις αμαρτίες μας, για να μας χαρίσει την αιώνια ζωή.         Ωφελημένοι λοιπόν από τη σημερινή παραβολή, αδελφοί μου, ας μιμηθούμε τον άσωτο. Ας αφήσουμε πίσω μας τη μακρινή χώρα της αμαρτίας, στην οποία σπαταλήσαμε τις δωρεές του Θεού, τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, που λάβαμε σαν παρακαταθήκη της χάριτος όταν βαφτιστήκαμε, και να γυρίσουμε στην πρωτινή μας πατρίδα. Τον Παράδεισο. Στην αγκαλιά του σπλαγχνικού μας Πατέρα, που προσμένει την πνευματική μας ανάσταση. Και τότε μας περιμένει ουράνια ευφροσύνη, αγγελική γιορτή στον ουρανό επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ

ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

Λκ. Ιη΄, 10-14

 

                Εἶπεν ὁ Κύριος [δὲ καὶ πρός τινας τοὺς πεποιθότας ἐφ' ἑαυτοῖς ὅτι εἰσὶ δίκαιοι, καὶ ἐξουθενοῦντας τοὺς λοιποὺς,] τὴν παραβολὴν ταύτην· 10 Ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι, ὁ εἷς Φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος τελώνης. 11 ὁ Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο· ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης· 12 νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι. 13 καὶ ὁ τελώνης μακρόθεν ἑστὼς οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανόν ἐπᾶραι, ἀλλ' ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων· ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ. 14 λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται. 

 

          Μας αξιώνει ο Θεός, αγαπητοί μου αδελφοί, να εισέλθουμε για ακόμα μία χρονιά, στην ευλογημένη και κατανυκτική περίοδο του Τριωδίου. Μία περίοδο, που θα μας οδηγήσει ως κλίμαξ νοερά στην Αγία Ανάσταση του Σωτήρος μας Χριστού. Είναι ανάγκη, βέβαια, να προηγηθεί η κατάλληλη προετοιμασία, ώστε με καρδία καθαρή και συντετριμμένη να προσκυνήσουμε τα Άχραντα Πάθη και τον Σταυρό του Χριστού. Σοφώτατα, λοιπόν, η λειτουργική μας παράδοση και οι Πατέρες της Εκκλησίας όρισαν την πνευματική αυτή διαδρομή μέσα από κατάλληλα ευαγγελικά αναγνώσματα και εορτές, για να επιτύχουμε τον στόχο μας. Στόχο όχι ατομικό αλλά εκκλησιαστικό. Πορευόμαστε και αγωνιζόμαστε όλοι μαζί, νηστεύουμε, προσευχόμαστε, λειτουργούμαστε, για να παίρνουμε κουράγιο ο ένας από τον άλλο και να προσφέρουμε στον Θεό την κοινή Ευχαριστία και δοξολογία.

          Ξεκινά, λοιπόν, σήμερα το Τριώδιο με την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου. Μία παραβολή ιδιαίτερα διδακτική και ωφέλιμη. Ένας Τελώνης και ένας Φαρισαίος πηγαίνουν στην Εκκλησία να προσευχηθούν. Ο Φαρισαίος κομπάζει στην προσευχή του λέγοντας, Θεέ μου, σε ευχαριστώ που είμαι τόσο καλός άνθρωπος και όχι σαν τους άλλους τους άρπαγες, τους άδικους, τους μοιχούς ή σαν αυτόν τον Τελώνη. Νηστεύω δυο φορές την εβδομάδα και μοιράζω πάντα το ένα δέκατο των εισοδημάτων μου. Ο Τελώνης από την άλλη, στάθηκε μακριά, με τα μάτια χαμηλωμένα και χτυπώντας το στήθος του, προσευχόταν, ο Θεός ιλάσθητι μοι τω αμαρτωλώ. Σας λέω, βεβαιώνει ο ίδιος ο Ιησούς, ότι από τις προσευχές αυτές, ο Τελώνης δικαιώθηκε από τον Θεό, ενώ ο Φαρισαίος δεν δικαιώθηκε. Καθώς, όποιος υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί, ενώ όποιος ταπεινώνεται θα υψωθεί.

          Ο Κύριος μας είπε την παραβολή αυτή, ως απάντηση σε κάποιους που δικαίωναν τους εαυτούς τους και εξουθένωναν τους άλλους. Ως απάντηση, δηλαδή σε εμάς, καθώς και εμείς κάνουμε το ίδιο ακριβώς πράγμα. Δικαιώνουμε τον εαυτό μας, θεωρούμε ότι είμαστε οι καλύτεροι άνθρωποι στον κόσμο, ότι δεν έχουμε ανάγκη μετανοίας, λέμε ότι δεν κλέψαμε και δεν σκοτώσαμε, και παράλληλα, εξουθενώνουμε τους συνανθρώπους μας μέσα από την κατάκριση και το κουτσομπολιό. Μερικά παραδείγματα, το παιδί του τάδε παίρνει ναρκωτικά. Δες δες πως ήρθε ντυμένος στην Εκκλησία. Δεν έμαθες ότι ο τάδε μαλώνει με τη γυναίκα του; Δεν έχει νόημα να αναφέρουμε περισσότερα, αλλά είναι αλήθεια ότι όλοι πέφτουμε στον πειρασμό της κατάκρισης. Έτσι, όμως, δείχνουμε ότι αγνοούμε μία πολύ σημαντική διάσταση της πνευματικής ζωής, που είναι η μετάνοια. Η μετάνοια, που έσωσε τον Ζακχαίο, όπως ακούσαμε δυο βδομάδες πριν, τον Τελώνη, σήμερα, τον Άσωτο, που θα ακούσουμε την επόμενη Κυριακή, την Αγία Μαρία την Αιγυπτία, την Πέμπτη Κυριακή των Νηστειών, την πόρνη γυναίκα που άλειψε με μύρο τα πόδια του Κυρίου, την Μεγάλη Τετάρτη, και ένα σωρό ακόμα παραδείγματα από τη ζωή της Εκκλησίας. Δεν έχουμε κανένα δικαίωμα, αγαπητοί μου αδελφοί, να κρίνουμε, να καταδικάζουμε και να εξουθενώνουμε κανέναν. Η κρίση ανήκει αποκλειστικά στον Θεό, και αν κοιτάξουμε το συμφέρον της ψυχής μας δεν θα κρίνουμε, για να μη κριθούμε.

          Αυτό αγνοούσε ο Φαρισαίος της παραβολής μας, καθώς νόμιζε ότι η προσευχή του θα εισακουστεί αν σε αυτήν κατηγορήσει τους συνανθρώπους του. Η προσευχή μας, όμως, εισακούεται όταν είναι προσευχή με ταπείνωση, όταν η καρδιά μας στενάζει για τα αμαρτήματά της, και, ασφαλώς, προϋπόθεση γι’αυτό είναι να γνωρίζουμε τον εαυτό μας. Προς την κατεύθυνση αυτή μας βοηθά ιδιαίτερα η κατανυκτική υμνολογία του Τριωδίου, όπως για παράδειγμα ο κατανυκτικότατος ύμνος που ψάλλεται από σήμερα στον Όρθρο κάθε Κυριακή, «της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας ζωοδότα». Στον ύμνο αυτό παραδεχόμαστε ότι το σώμα μας, που είναι ναός του Αγίου Πνεύματος, είναι σπιλωμένο από τις αμαρτίες και παρακαλούμε τον Κύριο ως οικτίρμων να μας καθαρίσει με την ευσπλαγχνία και το έλεός Του. Όπως ακριβώς συνέβη με τον Τελώνη. Η προσευχή του, προσευχή μετανοίας και ταπείνωσης εισακούστηκε από τον Θεό και, έτσι, δικαιώθηκε, γιατί ο Θεός ως στοργικός πατέρας μας αγαπά και μας συγχωρεί, οτιδήποτε κι αν έχουμε πράξει. Καμιά αμαρτία δεν είναι μεγαλύτερη από την αγάπη του Θεού. Αυτό, που αποστρέφεται ο Θεός είναι ο υπερήφανος, ο αμετανόητος και ο σκληρόκαρδος άνθρωπος, ο οποίος αντί να αγαπά τον πλησίον, τον εξουθενώνει. Ας διδαχτούμε, λοιπόν, από τα σπουδαία αυτά νοήματα, ας βάλουμε αρχή μετανοίας, ας γνωρίσουμε τον παλαιό άνθρωπο της αμαρτίας που βρίσκεται μέσα μας και ας μην κατακρίνουμε κανέναν.