O ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΩΣ ΚΑΤΗΧΗΤΗΣ

O ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΩΣ ΚΑΤΗΧΗΤΗΣ

π.Γεωργίου Οικονόμου

Δρ.Θεολογίας - Καθηγητή Μ.Ε.

 

          Μετά την παράθεση τριών προτύπων κατηχητών στο προηγούμενο άρθρο μας, του Αποστόλου Παύλου, του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού θα αναφερθούμε στο τελειότερο πρότυπο κατηχητή, τον ίδιο τον Ιησού. Ο Ιησούς μέχρι την έναρξη της δημόσιας δράσης του, μέχρι την ηλικία των τριάντα ετών σιώπησε και προετοιμάστηκε. Θα μπορούσε από μικρό παιδί να κηρύττει με πύρινους λόγους, με αποκαλύψεις και θαύματα, θα μπορούσε αναμφίβολα να μεταστρέψει στην αλήθεια όλο τον κόσμο. 

Για να το επιτύχει αυτό, όμως, θα έπρεπε να εκβιάσει τις συνειδήσεις τους. Να εξαγοράσει την πίστη τους και να τη συνδέσει ιδιοτελώς με την αιώνια σωτηρία ή καταδίκη. Αντίθετα, προτιμά τη σιωπή, την ησυχία, την προσευχή. Πριν την ηλικία των τριάντα δεν διδάσκει και δεν κατηχεί. Για αυτό ίσως ορίστηκε και από την ιερή παράδοση η χειροτονία πρεσβυτέρων να γίνεται μετά την ηλικία αυτή, η οποία σημαίνει μία πνευματική ωριμότητα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται η προσπάθεια οι συντελεστές του κατηχητικού έργου να είναι νεαροί φοιτητές ή ακόμα και μαθητές, πριν τελειώσουν το σχολείο. Αυτό μπορεί να ανταποκρίνεται σε μία πρακτική ανάγκη, μπορεί όντως οι νέοι κατηχητές να έχουν ιδιαίτερη διάθεση και μεράκι για παιχνίδι και τραγούδι, μπορεί να έχουν υψηλά οράματα για τη διακονία αυτή. Ασφαλώς και δεν αποκλείεται αυτή η μορφή διακονίας, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για αξιοποίηση ιδιαίτερων χαρισμάτων. Αλλά και ο ενήλικας κατηχητής δεν μπορεί να «αποβάλλεται» από τη διακονία αυτή στο όνομα της ανανέωσης, της αλλαγής ή ενός μοντερνιστικού κλίματος. Μπορεί και αυτός να συμβάλλει με την εμπειρία, την ωριμότητα, τη σοφία του, με τα πολύτιμα γονεϊκά βιώματα και πάνω από όλα την εν Χριστώ ζωή του. Οι κατηχούμενοι σήμερα δεν αντέχουν και πολλά πολλά λόγια. Δε θέλουν συστηματικές και σχολαστικές προσεγγίσεις, αλλά αναζητούν βιώματα. Να ξεπεράσουν τα όρια της διδασκαλίας και της πίστης σε θεωρητικά σχήματα και να αναγνωρίσουν ότι όλα αυτά είναι ζωή στην παράδοση της Εκκλησίας.

          Και Αυτός, ο οποίος αναντίρρητα προσέφερε πρώτος το παράδειγμα αυτό ήταν ο Ιησούς. Κατηχεί στην χριστιανική πίστη ως διδάσκαλος και προσκαλεί τους ακροατές να γίνουν μαθητές Του. Άλλοι αποδέχονται την πρόσκληση και άλλοι την απορρίπτουν. Ελεύθερα. Αυτοί που αποδέχονται την πρόσκληση είναι οι δώδεκα μαθητές, οι εβδομήκοντα, οι μαθήτριες γυναίκες και άλλοι ευρύτεροι κύκλοι μαθητών, στους οποίους κατ’ επέκταση ανήκουμε όλοι οι χριστιανοί. Κάθε χριστιανός είναι μαθητής του Χριστού και όχι του κατηχητή του. Ο κατηχητής οφείλει να γίνεται παιδαγωγός εις Χριστόν και όχι στον εαυτό του καλλιεργώντας προσωποκεντρικές τάσεις ή αναπτύσσοντας προσωποπαγές έργο. Πολλές φορές παρατηρείται η αμηχανία των ανθρώπων τι θα γίνει εάν χάσουν τον πνευματικό τους πατέρα ή εάν φύγει ο υπεύθυνος του νεανικού ή του φιλανθρωπικού έργου ή ο λαϊκός κατηχητής και εκφράζεται η βεβαιότητα ότι μετά όλα θα χαθούν και θα γκρεμιστούν. Ως ένα βαθμό αυτό είναι δικαιολογημένο από την αγάπη και την ευγνωμοσύνη τους προς το πρόσωπό του. Από την άλλη φανερώνει ενδεχομένως μία παθολογική προσκόλληση σε πρόσωπα με παράλληλη απουσία καλλιέργειας προσωπικής σχέσης με τον Θεό. Η σχέση αυτή θα επίλυε τέτοιους ενδοιασμούς, που φανερώνουν καί ολιγοπιστία αλλά και λαθεμένη προσέγγιση της πίστης.

          Στην Εκκλησία διά της ετερότητας και ποικιλομορφίας των χαρισμάτων είναι όλοι απαραίτητοι ως ταπεινοί διάκονοι του Χριστού και εργάτες του αμπελώνος Του. Ανήκουμε σε Αυτόν και η εκκλησία δεν είναι τσιφλίκι μας να αυτενεργούμε αδιάκριτα, να το μεταμορφώσουμε σύμφωνα με τα προσωπικά μας οράματα, να διορθώσουμε τα στραβά και να το εκμοντερνίζουμε κατά το δοκούν. Μπορούμε να καταθέτουμε προτάσεις, να εργαζόμαστε ταπεινά, να εκφράζουμε τη διαφορετική μας γνώμη, πάντα όμως με καλή προαίρεση, με διάθεση υπακοής στον επίσκοπο ως κατεξοχήν υπεύθυνο του κατηχητικού έργου και συστοιχιζόμενοι με τον λόγο του Θεού και την ιερή παράδοση της Εκκλησίας. Από τον λόγο του Θεού στην Αγία Γραφή, όπως τον εξέφρασε ο επί γης ο Ιησούς Χριστός, μπορούμε να εκμαιεύσουμε πολύ σπουδαία παραδείγματα και να τα αξιοποιήσουμε στην κατήχηση.

          Πρώτα πρώτα ο Ιησούς διδάσκει απλά. Με παραβολές από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, για να τον καταλαβαίνουν όλοι, ακόμα και τα παιδιά. Δε χρησιμοποιεί περίτεχνα ρητορικά σχήματα, που θα εντυπωσίαζαν τον ακαδημαϊκό κόσμο της εποχής Του, αλλά απευθύνεται αδιάκριτα σε όλους τους ανθρώπους. Άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Μορφωμένοι και μη. Αμαρτωλοί και δίκαιοι. Ιουδαίοι και αλλοεθνείς. Ιδιαίτερα, όμως, οι ασθενείς, που έχουν ανάγκη ιατρού. Αμαρτωλοί, πόρνες, τελώνες, σαμαρείτες, ειδωλολάτρες, όπως η Χαναναία του ευαγγελίου, ληστές, όπως οι συσταυρωθέντες μαζί Του, προσκαλούνται όλοι ανεξαίρετα να γίνουν μέλη της Βασιλείας του Θεού και να επιστρέψουν εν μετανοία στον σπλαγχνικό Πατέρα. Δεν καταδικάζεται κανείς, δεν κατακρίνεται κανείς. Άλλωστε, για αυτό ήλθε ο Ιησούς στη γη, για να σώσει τους αμαρτωλούς. Έτσι, και η σύγχρονη κατήχηση δεν μπορεί να απευθύνεται μόνο σε καλά παιδιά αλλά οφείλει να κάνει ένα άνοιγμα αγκαλιάσματος όλων των ανθρώπων. Θα μιλούσε άσχημα ο Χριστός σε έναν νέο για τα σκουλαρίκια, τα τατουάζ ή την ενδυμασία του; Θα τον απέρριπτε ή θα τον έδιωχνε εξαιτίας της εξωτερικής εμφάνισης; Σε καμία περίπτωση! Θα τον νουθετούσε με αγάπη και κατ’ιδίαν, όπως στη μοιχαλίδα γυναίκα, που οδήγησαν μπροστά Του, πριν τη λιθοβολήσουν και ζήτησαν τη γνώμη Του. Με μία ποιμαντική στηριγμένη στην αγάπη και το προσωπικό ενδιαφέρον, που αφορά όλους τους ανθρώπους το ίδιο. Πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν.

          Αυτή η επίγνωση της αληθείας είναι περιεχόμενο της κατηχητικής διδασκαλίας Του. Διδασκαλία με μαθητές και μαθήτριες, όπως στέλνει και τους μαθητές Του να μαθητεύσουν όλα τα έθνη. Η μαθητεία δεν είναι ντροπή ή υποτίμηση αλλά είναι κατ’εξοχήν τιμή, ιδιαίτερα η μαθητεία στην αλήθεια του ευαγγελίου και του Θεού. Αυτό είναι καλό να το λαμβάνουμε υπόψη στην κατήχηση, όπου προβάλλεται τα τελευταία χρόνια ως μόδα μία σχέση φιλική, χαλαρή, κάποιες φορές στα όρια του χαζοχαρούμενου, μεταξύ κατηχητή και κατηχουμένων. Μία τέτοια σχέση, όμως, είναι αντίθετη προς τη σοβαρότητα και τη σπουδαιότητα του κατηχητικού έργου. Το κατηχητικό έργο οφείλει να είναι συνδεδεμένο με την επίγνωση της αληθείας, και την παιδαγωγία προς Αυτόν, που είναι ο ίδιος η Αλήθεια και η Ζωή. Η συνάντηση μαζί Του διά της κατήχησης, η ανάδειξη καλλιέργειας προσωπικής σχέσης, η μαθητεία στη διδασκαλία Του και η συνεχής αναφορά στο σχέδιο της Θείας Οικονομίας για τη σωτηρία του κόσμου είναι προτεραιότητες του αυθεντικού κατηχητικού έργου και ιδιαίτερα ασφαλείς μέθοδοι. Ο ορατός και άμεσος κίνδυνος είναι μία αποχριστιανοποιημένη κατήχηση. Μία κατήχηση χωρίς Χριστό. Θεός φυλάξοι!