Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Η ελευθερία

Εάν θέλεις ελευθερία, τότε προσπάθησε πρώτα να ελευθερώσεις εσένα από τον ίδιο σου τον εαυτό. Όσον αφορά στη γνώση ισχύει ως κορυφαίος ο κανόνας: Γνώρισε τον ίδιο σου τον εαυτό! Όσον αφορά στην ηθική ισχύει ως κορυ­φαίος ο κανόνας: Ελευθερώσου από τον ίδιο σου τον εαυτό!

Εάν θέλεις να φθάσεις την ελευθερία με επανάσταση, τότε εξέγειρε την επανάσταση πρώτα ενάντια στον ίδιο σου τον εαυτό και θα δεις ότι όλες οι άλλες επαναστάσεις είναι περιττές.

Εάν θέλεις να φθάσεις στην ελευθερία με πόλεμο, τότε ξεκίνα τον πόλεμο πρώτα ενάντια στον ίδιο σου τον εαυτό, κι αν ολοκληρώσεις αυτόν τον πόλεμο με επιτυχία, θα δεις ότι όλοι οι υπόλοιποι πόλεμοι είναι περιττοί.

Λες ότι επιθυμείς την ελευθερία; Τότε πρέπει να σταθείς δίπλα στον Θεό ενάντια στον εαυτό σου και ενάντια στον κόσμο. Πρώτα ενάντια στον εαυτό σου, αφού μέσα σου είναι το κύριο πεδίο μάχης ενάντια στον κόσμο. Εάν νικήσεις τον κόσμο εκεί, στον εαυτό σου, στο κύριο πεδίο μάχης, τον νίκησες σε όλα τα μέτωπα. Εάν όμως τον νικήσεις σε όλα του τα μέτωπα, ενώ δεν τον νικήσεις μέσα σου, αυτός θα παραμείνει ανίκητος στο κύριό του φρούριο.

Εάν δεν νικήσεις τον εαυτό σου μ’ όλους τους υπόλοιπους κόπους θα καταφέρεις μόνο να πηδάς από φυλακή σε φυλακή, από κλουβί σε κλουβί. Η ελευθερία της κοινωνίας και η εθνική ελευθερία και η ελευθερία του κράτους και η παγκόσμια ελευθερία, χωρίς απελευθέρωση από τον ίδιο της τον εαυτό, είναι μόνο παραπλανητικά και ψεύτικα ονόματα διάφορων φυλακών, διάφορων κλουβιών.

Απελευθερώσου από τον ίδιο σου τον εαυτό και θα είσαι εκτός, από όλες τις φυλακές και όλα τα κλουβιά.

(Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Στοχασμοί περί καλού και κακού, εκδ. Εν πλω, σ. 110-111)