Ο Θεός Λόγος και ο λόγος του Θεού. Ομιλία σε Ιερό Ευχέλαιο.

Ο Θεός Λόγος και ο λόγος του Θεού.

 

Ο του Πατρός μονογενής Θεός Λόγος, επιδημήσας προς ημάς επ᾽ εσχάτων, των ημερών Ιάκωβε θεσπέσιε, πρώτον σε ανέδειξε των Ιεροσολύμων, Ποιμένα και Διδάσκαλον, και πιστόν οικονόμον, των Μυστηρίων τωv πνευματικών· όθεν σε πάντες τιμώμεν Απόστολε.

Στο απολυτίκιο του αποστόλου Ιακώβου, που ψάλλαμε προς τιμήν του, καθώς αυτός πρώτος στην Καθολική του επιστολή μας παρέδωσε ως πολύτιμη λειτουργική κληρονομιά την αρχαία τελετουργική πράξη του Ευχελαίου, αναφέρονται τα πνευματικά δώρα, που δόθηκαν σε αυτόν από τον του Πατρός μονογενή Θεόν Λόγον.

Στο πρόσωπο αυτό, το δεύτερο της Αγίας Τριάδος, τον ενανθρωπήσαντα, σταυρωθέντα, ταφέντα και αναστάντα εκ νεκρών Υιό και Λόγο του Θεού αλλά και στη δύναμη του λόγου Του θα αφιερώσουμε τη σημερινή μας ομιλία.

Πρώτα πρώτα παρατηρούμε ότι ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός ως πρόσωπο δεν στέκεται απόμακρος και ξένος στην ιστορία των ανθρώπων αλλά, όπως περιγράφει με θαυμάσιο θεολογικό λόγο ο Μέγας Βασίλειος στην ευχή της Αναφοράς της Λειτουργίας του, που τελούμε κατά παράδοσιν κάθε Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής, μολονότι ο Λόγος του Θεού είναι προαιώνιος Θεός φάνηκε στη γη και συναναστράφηκε με τους ανθρώπους. Και λαμβάνοντας τη σάρκα από την Παρθένο πήρε μορφή δούλου και το ταπεινό ανθρώπινο σώμα, για να μας κάνει συμμόρφους με την εικόνα της δικής Του δόξας. Αυτή η άκρα ταπείνωση μας δίνει θάρρος κι εμάς τους ταπεινούς και αναξίους να Τον θεωρούμε πρόσωπο προς Πρόσωπο, όπως τονίζει στη διδασκαλία του του ο γέρων Σωφρόνιος, μαθητής του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου. Αυτή η όρασις του Θεού και η κοινωνία μαζί Του πρόσωπο προς Πρόσωπο δεν είναι μία συμβολική προσέγγιση αλλά μέθεξις μυστηριακή, εν Χριστώ εμπειρία.

Μία τέτοια εμπειρία είχαν οι πολλοί δαιμονιζόμενοι, που αναφέρονται στο τέταρτο ευαγγέλιο του Ευχελαίου, των οποίων τα δαιμονικά πνεύματα ο Ιησούς ἐξέβαλε λόγῳ. Ο λόγος του Χριστού εκδιώκει τα δαιμόνια, τους πεπτωκότες αγγέλους, που ταλαιπωρούσαν και βασάνιζαν τους ανθρώπους, και φανερώνει πόσο ανίσχυρος είναι ο διάβολος μπροστά στον Κύριο Ιησού. Είναι λοιπόν ακατανόητο πως μερικοί άνθρωποι ζητώντας βοήθεια και λύση στα προβλήματά τους στρέφονται σε αυτόν που είναι η απαρχή των προβλημάτων, τον διάβολο και τα επίγεια όργανά του, μάγους, μέντιουμ, απατεώνες αστρολόγους και λοιπούς, οι οποίοι με σατανικά τεχνάσματα μπορεί να γοητεύουν στην αρχή τον άνθρωπο αλλά τελικά όχι μόνο δεν λύνουν προβλήματα αλλά δημιουργούν πολλά περισσότερα. Ο μόνος, που έχει εξουσία και δύναμη με το λόγο Του τον αιώνιο και αληθινό να παρηγορεί πραγματικά και να λύνει τα προβλήματα των ανθρώπων είναι ο μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού.

Αυτό επιβεβαιώνεται και από την ιστορία της Χαναναίας, που ακούσαμε στο έκτο ευαγγέλιο του Ευχελαίου. Στις πρώτες ικεσίες και παρακλητικές κραυγές της γυναίκας Ἐλέησόν με, Κύριε, Υἱὲ Δαυΐδ, ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται, ο Ιησούς οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῇ λόγον. Η σιωπή Του δοκιμάζει την πίστη της αλλά και γίνεται έναυσμα διδαχής στην εθνικιστική σκληροκαρδία των μαθητών Του, που θεωρούσαν σκυλιά τους αλλοεθνείς ειδωλολάτρες. Η σιωπή αυτή λοιπόν ως άρνηση δωρεάς του θαυματουργικού Του λόγου γεννά μια βαθειά αγωνία και απορία. Μήπως ο Δημιουργός έπαψε να αγαπά το πλάσμα Του; Θα ήταν βλασφημία να υποστηρίξουμε κάτι τέτοιο. Άλλωστε, όταν στη συνέχεια ακούει τη γυναίκα με συντετριμμένη καρδιά, βαθειά ταπείνωση και πίστη αληθινή να Του λέει, ναι, Κύριε, έχεις δίκιο, είμαι ένα σκυλί και δε θέλω τον άρτο των παιδιών σου αλλά λίγα ψίχουλα που πέφτουνε κάτω από το τραπέζι, ο Ιησούς με βαθειά συγκίνηση της απευθύνει τον γεμάτο αγάπη λόγο, Ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις· γενηθήτω σοι ὡς θέλεις. Και την ίδια στιγμή η κόρη της γιατρεύεται από το δαιμόνιο και γίνεται καλά. Ο θεϊκός λόγος του Χριστού ενεργεί αμέσως το θαύμα και φανερώνει τη δύναμή του. Και η δύναμη αυτή δεν είναι μόνο θαυματουργική αλλά και συγχωρητική. Για αυτόν τον λόγο τόσο στην έβδομη ευχή του Ευχελαίου όσο και στην τελευταία συγχωρητική, (που πριν λίγο ανέγνωσε ο σεβασμιώτατος μητροπολίτης μας), υπάρχει η επίκληση τόσο στον αληθινό λόγο του Θεού με λάμδα μικρό όσο και στον Υιό και Λόγο του Θεού με λάμδα κεφαλαίο, να συγχωρήσει τις αμαρτίες μας. Όλα τα παραπάνω φανερώνουν ότι ο λόγος του Χριστού δεν είναι λόγος ανθρώπινος αλλά λόγος θεϊκός, λόγος εν εξουσία και δυνάμει, όπως μας λέει ο ευαγγελιστής Λουκάς. Για αυτό παρατηρούμε ότι όλα τα θαύματα των ευαγγελίων ενεργούνται διά του λόγου του Ιησού.

Αξίζει, όμως, να προσεγγίσουμε και από μία άλλη οπτική θεώρηση αυτόν τον λόγο του Θεού, καθώς είναι αυτός που σπείρεται στην καρδιά καθενός πιστού από τον Σπορέα Χριστό, όπως μας διδάσκει πολύ όμορφα η σχετική παραβολή. Ο σπόρος αυτός, ωστόσο, κινδυνεύει να πέσει στο δρόμο, στην πέτρα ή σε αγκάθια και να είναι αδύνατη η καρποφορία του είτε εξαιτίας του σατανά, που προσπαθεί να ξεριζώσει τον σπόρο από την καρδιά των ανθρώπων είτε εξαιτίας ενός πρόσκαιρου ενθουσιασμού, που χάνεται μόλις έλθει θλίψη ή διωγμός είτε, τέλος, εξαιτίας των κοσμικών μεριμνών και της απάτης του πλούτου και άλλων επιθυμιών. Υπάρχει, όμως, και η ευλογημένη περίπτωση, την οποία ευχόμαστε για όλο τον κόσμο, ο σπόρος, δηλαδή ο λόγος του θεού, να πέσει σε γη καλή και αγαθή και να καρποφορήσει εν υπομονή καρπό πολλαπλάσιο. Έτσι, δίδεται σε εμάς η πνευματική καθοδήγηση, ιδιαίτερα αυτή την ευλογημένη και κατανυκτική περίοδο, να καθαρίσουμε την καρδιά μας με την ιερή εξομολόγηση, να θεραπεύσουμε τη σκληροκαρδία μας με τη συγχώρηση, αλλά και να αποθέσουμε με ελπίδα και πίστη βαθειά στον Πανάγαθο Θεό τις βιωτικές μας μέριμνες, ώστε ο σπόρος του θεϊκού λόγου να καλλιεργηθεί σε γη αγαθή. Η καλλιέργεια αυτή θα δώσει τον καρπό του Πνεύματος, όπως τον περιγράφει θαυμάσια στην Προς Γαλάτας επιστολή και στο έκτο αποστολικό ανάγνωσμα του Ευχελαίου ο Απόστολος Παύλος: αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότητα, αγαθωσύνη, πίστη, πραότητα, εγκράτεια αλλά και αναρίθμητα άλλα. Αυτός άλλωστε είναι ο συμβολισμός των επτά φώτων, που ανάβουμε στο μυστήριο του Ευχελαίου, τα αναρίθμητα δώρα του Αγίου Πνεύματος ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε πιστού.

Τα δώρα αυτά δίδονται, όμως, με την κύρια προϋπόθεση που αναφέρει ο απόστολος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος στην επιστολή του, που ακούσαμε στο πρώτο αποστολικό ανάγνωσμα. Η προϋπόθεση αυτή είναι η προσευχή με πίστη. Πίστη στον λόγο του Θεού, ο οποίος είναι αλήθεια, αλλά και πίστη στον Υιό και Λόγο του Θεού, ο Οποίος σε μερικές μόνο εβδομάδες θα ανεβεί στα Ιεροσόλυμα, θα μας παραδώσει στον Μυστικό Δείπνο το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, θα προδωθεί από έναν εκ των δώδεκα μαθητή Του, θα υποστεί χλευασμούς, εμπτυσμούς, ραπίσματα, μαστιγώματα, θα γυμνωθεί, θα φορέσει το αγκάθινο στεφάνι, θα σταυρωθεί αλλά και θα αναστηθεί εν δόξη την τρίτη ημέρα. Για τον Λόγο αυτόν ευχόμαστε με τη Χάρη του Θεού να ακούσουμε στη λαμπρή Λειτουργία την ημέρα της Ανάστασης τον θαυμάσιο και θεμελιώδη για την ορθόδοξη δογματική συνείδηση θεολογικό λόγο του ηγαπημένου μαθητή και ευαγγελιστή, Ιωάννου του Θεολόγου: Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος…Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας.