Δ΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΝΗΣΤΕΙΩΝ, ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ.

Δ΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ

          Τέταρτη Κυριακή των Νηστειών, σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί, και η λειτουργική παράδοση της Εκκλησίας μας όρισε να εορτάζουμε τον Όσιο Ιωάννη της Κλίμακος. Τον άγιο, που συνέγραψε με τη μορφή συμβουλευτικής επιστολής προς τον ηγούμενο της μονής Ραϊθού, Ιωάννη, το σπουδαίο ασκητικό κείμενο με τον τίτλο «Κλίμαξ». Το σύγγραμμα αυτό
περιγράφει την ανοδική πνευματική πορεία ενός αρχάριου μοναχού από το πρώτο σκαλοπάτι, που είναι η αποταγή του κόσμου, έως το τελευταίο, που είναι η αγάπη, η ελπίδα και η πίστη.

Θα μπορούσε βέβαια να εγείρει κάποιος την ένσταση τι σημασία μπορεί να έχει για εμάς, που ζούμε μέσα στον κόσμο, ένα τόσο εξειδικευμένο ασκητικό κείμενο. Την απάντηση μας τη δίνει ο ιερός Χρυσόστομος, ο οποίος τονίζει ότι στην πνευματική ζωή δεν απαιτούνται άλλα από τον λαϊκό και άλλα από τον μοναχό, γιατί η μοναδική διαφορά τους είναι ο γάμος, ενώ όσον αφορά όλα τα άλλα οι ευθύνες τους είναι κοινές. Αυτός, που οργίζεται με τον αδερφό του, είτε είναι λαϊκός, είτε μοναχός, προσκρούει όμοια στο θέλημα του Θεού. Και αυτός που βλέπει γυναίκα επιθυμώντας την, θα τιμωρηθεί όμοια γι΄ αυτή την μοιχεία. Άλλωστε όταν ο Κύριος δίνει τις εντολές στην Αγία Γραφή, πουθενά δεν διαχωρίζει τους λαϊκούς από τους μοναχούς, αλλά απαιτείται η ίδια ακρίβεια, καθώς ο σύνδεσμος και η ρίζα της αρετής, είναι ο ίδιος ο Χριστός, τον οποίο όλοι οι πιστοί καλούνται να μιμηθούν. Σε καμία περίπτωση, πάντως, καταλήγει ο Χρυσόστομος δεν ισχύει η παρανόηση ότι η ακρίβεια ζητείται μόνο από τους μοναχούς, ενώ οι λαϊκοί επιτρέπεται να ζουν με ραθυμία.

Για αυτόν τον παιδαγωγικό λόγο, λοιπόν, ορίστηκε η τιμή προς τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακος την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών, για να εμπνεόμαστε και εμείς, που ζούμε μέσα στον κόσμο, από τον ασκητικό αγώνα των μοναχών. Να συγκρίνουμε την μικρή δική μας προσπάθεια με την έντονη του μοναχισμού, ώστε να μη γογγύζουμε και δυσανασχετούμε για την έως τώρα νηστεία αλλά να συνεχίσουμε τον αγώνα μας στην πορεία προς τη Μεγάλη Εβδομάδα, από την οποία μας χωρίζουν πλέον μόνο δύο εβδομάδες, με χαρά και πνευματική ευφροσύνη.

          Άλλωστε, τα αγαθά πνευματικά δώρα της νηστείας δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητα. Όπως ακούσαμε σήμερα στο ευαγγέλιο από τον ίδιο τον Ιησού, η νηστεία σε συνδυασμό με την προσευχή έχουν τη δύναμη να εκδιώκουν το γένος των δαιμόνων. Τοῦτο τὸ γένος ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ. Τα λόγια αυτά τα είπε ως απάντηση στους μαθητές του στην ερώτηση γιατί δεν μπόρεσαν αυτοί να εκβάλλουν το δαιμονικό πνεύμα από τον νέο του ευαγγελίου. Η νηστεία, επομένως, μας βοηθά να καθαρίσουμε όχι μόνο το σώμα αλλά και το πνεύμα μας, την ψυχή, τον νου και την καρδιά μας. Και αν είμαστε καθαροί τη καρδία τότε θα δούμε τον Θεό. Θα Τον αντικρύσουμε πρόσωπο προς Πρόσωπο. Θα αξιωθούμε, ίσως, να δούμε την δόξα της θεϊκής Του μορφής σαν τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη πάνω στο όρος Θαβώρ, όταν ήταν παρόντες στη Μεταμόρφωση του Χριστού. Δεν είναι τυχαίο, μάλιστα, ότι το θαύμα του σημερινού ευαγγελίου γίνεται αμέσως μετά τη Μεταμόρφωση. Και ο εν δόξη μεταμορφωθείς Ιησούς καλεί και εμάς να μεταμορφωθούμε. Αν ζούμε μέσα στη ζωή της αμαρτίας, να αλλάξουμε ζωή. Αν κυριαρχεί μέσα μας ο παλαιός άνθρωπος να τον απεκδυθούμε και να ενδυθούμε τον καινόν άνθρωπον, τον Χριστό. Και ενδυόμαστε τον Χριστό πρώτη φορά όταν βαπτιζόμαστε, αλλά και κάθε φορά, που κοινωνούμε τα Άχραντα Μυστήρια, το Σώμα και το Αίμα Του. Τότε πραγματικά αλλάζει η μορφή του ανθρώπου, καθώς γίνεται σύσσωμος και σύναιμος με τον Ιησού, εάν βεβαίως προσερχεται στο μυστήριο με καθαρή συνείδηση, με φόβο Θεού, με πίστη και αγάπη, όπως ορίζονται οι κυριότερες προϋποθέσεις μέσα από τα ιερά κείμενα της Θείας Λειτουργίας.

          Στο σημείο αυτό, αξίζει να επισημάνουμε προληπτικά το γεγονός της μαζικής προσέλευσης πιστών στη Θεία Κοινωνία κατά παράδοσιν μια φορά το χρόνο, συνήθως τη Μεγάλη Πέμπτη. Και ενώ ως γεγονός είναι ευχάριστο, ιδιαίτερα βλέποντας τα πρόσωπα πολλών παιδιών και νέων, είναι λυπηρό γιατί παρατηρούμε ότι συμβαίνει μόνο μια φορά το χρόνο και, μάλιστα, συνήθως χωρίς την απαραίτητη προετοιμασία. Γιατί υπάρχουν περιπτώσεις, που συμφέρει κάποιον να μην κοινωνήσει παρά να κοινωνήσει εις κρίμα ή εις κατάκριμα, σύμφωνα τα λόγια της Θείας Μετάληψης. Για τον λόγο αυτό είναι καλό και εμείς να ετοιμαστούμε καλύτερα αλλά και να συμβουλεύσουμε με αγάπη τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας, τους γνωστούς και τους φίλους, αφού επαινέσουμε την πρόθεσή τους να έλθουν να κοινωνήσουν, να μιλήσουν πρώτα με τον πνευματικό τους πατέρα. Και αν δεν έχουν, να προσέλθουν στον πνευματικό της ενορίας τους, ο οποίος θα τους συμβουλεύσει και θα τους καθοδηγήσει σχετικά με το θέμα αυτό, ώστε να γίνουν αξίως κοινωνοί του Δείπνου του Μυστικού.

          Πριν ολοκληρώσουμε την ομιλία μας είναι καλό να επανέλθουμε στον εορταζόμενο άγιο και να τονίσουμε ότι στο τριακοστό σκαλοπάτι, στην ανώτερη βαθμίδα της πνευματικής ζωής έβαλε την αγάπη, την πίστη και την ελπίδα. Η αγάπη είναι, όπως είπε ο ίδιος ο Κύριος, η σπουδαιότερη εντολή. Αλλά και ο απόστολος Παύλος είπε πολύ ωραία ότι αν έχω όλα τα χαρίσματα αλλά δεν έχω αγάπη, δεν είμαι τίποτα. Η πίστη είναι και αυτή θεμελιώδης έννοια στον λόγο του ευαγγελίου ως προϋπόθεση του θαύματος και όχι το αντίστροφο, όπως ακούσαμε και στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα. Λέει ο Ιησούς στον πατέρα του παιδιού εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι. Και απαντά με δάκρυα ο πατέρας, πιστεύω, Κύριε· βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ. Έτσι και εμείς, αδελφοί μου, ας μην καυχώμαστε για την πίστη μας, εφόσον άλλωστε δεν μετακινούμε βουνά με αυτήν, αλλά να παρακαλάμε ταπεινά τον Θεό να μας ενδυναμώνει σε αυτήν και να μας την χαρίζει. Τέλος, η ελπίδα είναι και αυτή κύριο στοιχείο της πνευματικής ζωής του χριστιανού. Οι χιλιάδες συνάνθρωποί μας, που αυτοκτόνησαν λόγω της οικονομικής κρίσης – και οφείλουμε ως χριστιανοί να προσευχόμαστε με θέρμη στον Θεό για την ανάπαυσή τους – έφτασαν στο σημείο αυτό γιατί δεν είχαν ελπίδα και για αυτό δεν τους κρίνουμε ούτε τους κατηγορούμε. Δεν είχαν ελπίδα ανθρώπινη και κανείς δεν τους έδωσε την ελπίδα την θεϊκή. Για εμάς, όμως, η ελπίδα δεν είναι έννοια γενική και αόριστη. Είναι Πρόσωπο. Το Πρόσωπο του Νυμφίου Χριστού, που έρχεται εκουσίως προς το Πάθος, για να πατήσει τον θάνατο με τον θάνατό Του, να αναστηθεί από τους νεκρούς και να χαρίσει ζωή τοις εν τοις μνήμασι. Αυτός είναι η ελπίδα μας και η συνάντηση μαζί Του καταργεί κάθε απόγνωση και απελπισία φωτίζοντας το μέλλον των ανθρώπων με την ζωή του μέλλοντος αιώνος. Αμήν.