Το Συναξάρι

Άγιος Γρηγόριος Ε’ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Τοιχογραφία Ι. Μ. Στροφάδων και Αγίου Διονυσίου Ζακύνθου. Έργο Ιωάννου Τσολάκου.

Εορτάζει στις 10 Απριλίου εκάστου έτους.

Εν αγχόνη καν τέθνηκας Πατριάρχα,

ομως γε αεί ζης εν Εδέμ τη θεία.

Τη δεκάτη Πατριάρχης θύμα γέγον’ ούνεκα Έθνους.

Βιογραφία

Ο Άγιος Γρηγόριος, κατά κόσμο Γεώργιος Αγγελόπουλος, γεννήθηκε στη Δημητσάνα το έτος 1745 μ.Χ., από ευσεβείς και ενάρετους γονείς, τον Ιωάννη και την Ασημίνα. Το 1767 μ.Χ. μετέβη στη Σμύρνη, κοντά στον θείο του εκκλησιάρχη Μελέτιο, παρακολουθώντας μαθήματα στην Ευαγγελική Σχολή. Στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας στην Πάτμο από τον Δανιήλ Κεραμέα. Μετά τις σπουδές του ήλθε στην αυτοκρατορική μονή της Μεταμορφώσεως των Στροφάδων νήσων, όπου εκάρη μοναχός λαμβάνοντας το όνομα Γρηγόριος. Από εκεί τον κάλεσε ο Μητροπολίτης Σμύρνης Προκόπιος και τον χειροτόνησε αρχιδιάκονό του. Όταν αργότερα χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, επέστρεψε στη Δημητσάνα και έδωσε 1.500 γρόσια για την στέγαση των απόρων φοιτητών.

Ο Άγιος Γρηγόριος μυήθηκε στην Φιλική εταιρεία από τον Ιωάννη Φαρμάκη περί τα μέσα του έτους 1818 μ.Χ. στο Άγιον Όρος. «Έδειξεν ευθύς ζωηρότατον ενθουσιασμόν υπέρ του πνεύματος αυτής» και «ηυχήθη από καρδίας», για την επιτυχία του σκοπού της.

Στις 19 Αυγούστου 1785 μ.Χ. εκλέγεται οικουμενικός Πατριάρχης και παραμένει στον πατριαρχικό θρόνο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1798 μ.Χ.. Κατά το έτος αυτό καθαιρείται από την Πύλη, διότι θεωρήθηκε ανίκανος να διατηρήσει την υποταγή των Χριστιανικών λαών κάτω από τον Τουρκικό ζυγό και εξορίζεται στο Άγιον Όρος. Το 1818 μ.Χ. κλήθηκε για τρίτη φορά στον Οικουμενικό θρόνο, στον οποίο και παρέμεινε μέχρι την ημέρα του μαρτυρικού του θανάτου.

Ο Κωνσταντίνος Κούμας αναφέρει ότι ο Άγιος Γρηγόριος δεν ήταν μόνο «σεμνός το ήθος, λιτός την δίαιταν, ταπεινός την στολήν, ζηλωτής της πίστεως, δραστηριότατος εις όλα τα έργα του», αλλά ήταν και «άκαμπτος εις τας ιδέας του και δεν τον έμελε δια κανέν εναντίων, όταν απεφάσιζε τίποτε». Και ο Γρηγόριος αποφάσισε. Έταξε ως σκοπό στην ζωή του να υπηρετήσει πιστά το δούλο Γένος και να βοηθήσει με όλες τις δυνάμεις του και με την ζωή του στην απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό. Για την πραγματοποίηση του σκοπού του χρησιμοποιούσε όλη του τη διπλωματική δεξιοτεχνία.

Στην προσπάθειά του ο Εθνομάρτυρας να διασώσει τον Ελληνικό πληθυσμό από την σφαγή και συγχρόνως να παραπλανήσει τον Σουλτάνο και να δώσει την ευκαιρία στους αγωνιστές να εργάζονται ανενόχλητοι, αναγκάσθηκε να αφορίσει τους επαναστάτες.

Συντριπτική απάντηση στους κατήγορους του Γρηγορίου θα δώσει ο Αλέξανδρος Υψηλάντης με τις οδηγίες που έστειλε από το Κισνόβιο της Βεσσαραβίας στους αρχηγούς της Πελοποννήσου: «Ο μεν Πατριάρχης βιαζόμενος παρά της Πόρτας σας στέλλει αφοριστικό και εξάρχους, παρακινώντας σας να ενωθήτε με την Πόρταν. Εσείς όμως να θεωρήτε ταύτα ως άκυρα καθόσον γίνοντα με βίαν και δυναστείαν και άνευ θελήσεως του Πατριάρχου». «Ας μην λησμονήσωμεν ότι υπάρχουν περιστάσεις καθ’ ας απαιτούνται θυσίαι μεγαλύτεραι και αυτής της θυσίας της ζωής και ότι ενίοτε η μαρτυρική ζωή είναι πικρότερον αλλά πλέον επιβεβλημένον καθήκον και αυτού του μαρτυρικού θανάτου. Και αυτήν την υπέρτατην θυσίαν προσέφερεν ο αοίδιμος Πατριάρχης, όστις συνησθάνθη συναίσθημα πικρότερον και αυτού του θανάτου, όταν θυσιάζων πάντα εγωισμόν και αποβλέπων εις το αληθινόν συμφέρον, ηναγκάσθη να θέση την υπογραφήν του κάτωθι εγγράφου καταδικάζοντας το κίνημα, υπέρ της επιτυχίας του οποίου ολοψύχως ηύχετο και ειργάζετο. Υπογράφων, απεμάκρυνε τας υπονοίας της Πύλης περί συμμετοχής εις το κίνημα επισήμων κύκλων, μη υπογράφων, θα επεβεβαίου τας υπονοίας, ότε δεινή επιπίπτουσα η τιμωρία του τυράννου κατά των βυσσοδομούντων, θα ενέκρου το κίνημα πριν η εκραγή. Άλλως ο αοίδιμος Πατριάρχης μετά θαυμαστής εγκαρτερήσεως υπέστη το μαρτύριον, όταν επέστη το μαρτύριον, όταν επέστη η ώρα, καίτοι ηδύνατο να σωθή δια της φυγής».

Είναι χαρακτηριστική η επιστολή που έστειλε ο Άγιος Γρηγόριος στις 26 Δεκεμβρίου 1820 μ.Χ. στον Επίσκοπο Σαλώνων Ησαΐα και πολύτιμη από ιστορική άποψη, γιατί αποδεικνύει πως ο Εθνομάρτυς παρακολουθούσε όλα όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα, σε όλες του τις λεπτομέρειες και τις προετοιμασίες για την επανάσταση: «Αμφοτέρα τας τιμίας επιστολάς, δια του αγαθού Φούντα Γαλαξειδιώτου, ασφαλώς εδεξάμην και τους εν αυταίς τιμίους λόγους έγνων. Εχεμυθείας, αδελφέ, μεγίστη χρεία και προφύλαξις περί παν διάβημα, οι γαρ χρόνοι πονηροί εισι και εν ταις φιλοπατριώταις εστι και μοχθηρών ζύμη, αφ’ ης ως από ψωραλέου προβάτου φυλάττεσθε. Κακόν γαρ πολλοί μηχανώνται δια το της φιλοπλουτίας έγκλημα. Διο την αγαθήν μερίδα εξελέξω κοινολογών μοι εμπιστευομένοις πατριώταις, τα εχεμυθείας δεόμενα. Οι Γαλαξειδιώται, ους επιστέλλεις μοι συνεχώς, πεφροντισμένως ενεργούσι, και αφ’ ων έγνω αδύνατον αντί παντός τιμίου ουδ’ ελάχιστον λόγον έρκος οδόντων φυγείν. Ου μόνον τα σα, αλλά και τα των εν Μορέα αδελφών γράμματα κομίζουσι μοι. Η του Παπανδρέα πράξις πατριωτική μεν τοις γινώσκουσι τα μύχια, κατακρίνουσι δε οι μη ειδότες τον άνδρα. Κρυφά υπερασπίζου αυτόν, εν φανερώ δε άγνοιαν υποκρίνου, έστι δ’ ότε και επίκρινε τοις θεοσεβέσιν αδελφοίς και αλλοφύλοις. Ιδία πράυνον τον Βεζύρην λόγοις και υπόσχεσιν, αλλά μη παραδοθήτω εις λέοντος στόμα. Άσπασον ουν ταις εμαίς ευχαίς τους ανδρείους αδελφούς, προτρέπων εις κρυψίνοιαν δια τον φόβον των Ιουδαίων. Ανδρωθήτωσαν ώσπερ λέοντες και η ευλογία του Κυρίου κρατύνει αυτούς, εγγύς δ’ έστι του Σωτήρος το Πάσχα. Αι ευχαί της εμής μετριότητος επί της κεφαλής σου, αδελφέ μου Ηασαΐα. Γεωργοί ακαμάτως και όλβια γεώργια δώσοι σοι ο Πανύψιστος».

Ο Άγιος Γρηγόριος συνιστούσε τον αγώνα για την ελευθερία και τον ενίσχυε με κάθε μέσο. Ήταν αποφασισμένος να θυσιασθεί για την Πατρίδα. «Χρεωστούμεν», έλεγε, «να ποιμαίνωμεν καλώς τα ποίμνιά μας και χρείας τυχούσης να κάμωμεν, όπως έκαμεν ο Ιησούς δι’ ημάς δια να μας σώση….».

Σε επιστολή που έστειλε προς τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, έγραφε: «Συλλειτουργέ εν Χριστώ και λίαν αγαπητέ αδελφέ. Έλαβον την από 20 Απριλίου επιστολήν σου. Η απόφασίς μου περί μελετωμένης ανορθώσεως «σχολής» της φιλτάτης πατρίδος είναι τοιαύτη, ως η ιδική σας. Όπως θέλης μάθει και παρά του ιδίου. Το κιβώτιον του ελέους πρέπει να εμψυχωθή. Και την βουλήν του Κυρίου ανθρώπιναι δυνάμεις δεν δύνανται να την μεταβάλουν. Γενηθήτω το θέλημά Του».

Κάτω από την λέξη «σχολήν» υπονοούσαν την Ελληνική Επανάσταση. Οι Φιλικοί μάλιστα ονόμασαν επιστάτες της σχολής τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γρηγόριο και τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Πολύκαρπο.

Όταν σε μια συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο Μητροπολίτης Δέρκων Γρηγόριος προέτρεψε τον Πατριάρχη να μεταβούν στην Πελοπόννησο για να τεθούν επικεφαλής της Επαναστάσεως, ο Γρηγόριος ο Ε’ απάντησε: «Και εγώ ως κεφαλή του Έθνους και υμείς ως Σύνοδος οφείλομεν να αποθάνωμεν δια την κοινήν σωτηρίαν. Ο θάνατος ημών θα δώση δικαίωμα εις την Χριστιανοσύνην να υπερασπίση το Έθνος εναντίων του τυράννου. Αλλ’ αν υπάγωμεν ημείς να θαρρύνωμεν την Επανάστασιν, τότε θα δικαιώσωμεν τον Σουλτάνον αποφασίσαντα να εξολοθρεύση όλον το Έθνος».

Όταν μερικοί προσπάθησαν να τον πείσουν να φύγει από την Κωνσταντινούπολη και να σώσει τον εαυτό του, ο καλός ποιμένας απάντησε: «Με προτρέπετε εις φυγήν. Μάχαιρα θα διέλθη τας ρύμας της Κωνσταντινουπόλεως και λοιπών πόλεων των χριστιανικών επαρχιών. Υμείς επιθυμείτε όπως εγώ μεταμφιεζόμενος καταφύγω εις πλοίον η κλεισθώ εν οικία οιουδήποτε ευεργετικού υμών Πρεσβευτού, ν’ ακούω δε εκείθεν πως οι δήμιοι κατακρεουργούσι τον χηρεύοντα λαόν. Ουχί! Εγώ δια τούτο είμαι Πατριάρχης, όπως σώσω το Έθνος μου, ουχί δε όπως θα θεωρήσωσιν αδιαφόρως πως η πίστις αυτών εξυβρίσθη εν τω προσώπω μου. Οι Έλληνες, οι άνδρες της μάχης, θα μάχωνται μετά μεγαλυτέρας μανίας, όπερ συχνάκις δωρείται την νίκην. Εις τούτο είμαι πεπεισμένος. Βλέπετε μεθ’ υπομονής εις ότι και αν μου συμβή. Σήμερον (Κυριακή των Βαΐων) θα φάγωμεν ιχθείς, αλλά μετά τίνας ημέρας και ίσως και ταύτην την εβδομάδα οι ιχθείς θα μας φάγωσιν… Ναι, ας μη γίνω χλεύασμα των ζώντων. Δεν θα ανεχθώ ώστε εις τας οδούς της Οδησσού, της Κερκύρας και της Αγκώνος διερχόμενον εν μέσω των αγυιών να με δακτυλοδείκτωσι λέγοντες: “Ιδού έρχεται ο φονεύς Πατριάρχης”. Αν το Έθνος μου σωθή και θριαμβεύση, τότε πέποιθα θα μου αποδώση θυμίαμα επαίνου και τιμών, διότι εξεπλήρωσα το χρέος μου… Υπάγω όπου με καλεί ο νους μου, ο μέγας κλήρος του Έθνους και ο Πατήρ ο ουράνιος, ο μάρτυς των ανθρωπίνων πράξεων».

Ο Γρηγόριος ο Ε’, ο φλογερός αυτός Ιεράρχης, ακολούθησε τον δρόμο του. Σάρκωσε ολόκληρο το υπόδουλο Γένος. Επωμίσθηκε το σταυρό του. Ανέβηκε το Γολγοθά του. Δέχθηκε ραπίσματα, χλευασμούς, εμπτυσμούς και τέλος τον θάνατο με απαγχονισμό. Μπροστά στο Πατριαρχείο, την ημέρα του Πάσχα του 1821, οι Τούρκοι κρέμασαν τον Πατριάρχη.

Στο έγγραφο της καταδίκης του (τουρκιστί «γιαφτάς»), αναφέρεται η αιτία του απαγχονισμού του: «.…Αλλ’ ο άπιστος πατριάρχης των Ελλήνων… εξ αιτίας της διαφθοράς της καρδίας του, όχι μόνον δεν ειδοποίησεν ουδ’ επαίδευσε τους απατηθέντας, αλλά καθ’ όλα τα φαινόμενα ήτο και αυτός, ως αρχηγός, μυστικός συμμέτοχος της Επαναστάσεως… αντί να δαμάση τους αποστάτας και δώση πρώτος το παράδειγμα της εις τα καθήκοντα επιστροφής των, ο άπιστος ούτος έγινεν ο πρωταίτιος όλων των ανεφυεισών ταραχών.

Είμεθα πληροφορημένοι ότι εγεννήθη εν Πελοποννήσω και ότι είναι συνένοχος όλως των αταξιών, όσας οι αποπλανηθέντες ραγιάδες έπραξαν κατά την επαρχίαν Καλαβρύτων…

Επειδή πανταχόθεν εβεβαιώθημεν περί της προδοσίας του όχι μόνος εις βλάβην της υψηλής Πύλης, αλλά και εις όλεθρον αυτού του έθνους του, ανάγκη ήτο να λείψη ο άνθρωπος ούτος από του προσώπου της γης και δια τούτο εκρεμάσθη προς σωφρονισμό των άλλων».

Ένα χρόνο μετά τον απαγχονισμό και την μεταφορά του τιμίου λειψάνου του από τον πλοίαρχο Μ. Σκλάβο στην Οδησσό της Ρωσίας, ο Ζακυνθινός ιερωμένος Οικονόμος Νικόλαος Κοκκίνης, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Ζακύνθου, εφημέριος τότε του παλαίφατου ναού της Οδηγήτριας και φλογερότατος Φιλικός, ευαισθητοποιημένος από την θυσία του Πατριάρχη, συνθέτει Ακολουθία προς τιμήν του νέου Ιερομάρτυρα, κάτι που αποδεικνύει περίτρανα ότι ο Άγιος Γρηγόριος στη συνείδηση του Γένους κατέκτησε αμέσως με το τίμιο αίμα του θέση Αγίου.

Το 1871 μ.Χ. η Εκκλησία της Ελλάδος θεώρησε επιβεβλημένο να μετακομίσει το τίμιο λείψανό του από την Οδησσό στην απελεύθερη Αθήνα. Για τον σκοπό αυτό συστάθηκε Επιτροπή, στην οποία συμμετείχαν ο Αρχιεπίσκοπος Ζακύνθου Νικόλαος Β’ ο Κατραμής και Αρχιμανδρίτης Αβέρκιος Λ. Λαμπίρης, Α’ γραμματεύς της Ιεράς Συνόδου. Στην Οδησσό απεδόθησαν από τα μέλη της Επιτροπής και τους εκεί ομόδοξους τιμές Αγίου στο ιερό λείψανο του Αγίου Γρηγορίου. Κατά την Πανυχίδα μάλιστα, που τελέσθηκε εκεί κατά την ημέρα της μνήμης του, «εεξεφώνισεν απ’ άμβωνος, κατ’ επίμονον των ομογενών απαίτησιν, λογύδριον ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Ζακύνθου». Το ιερό λείψανο έφθασε στην Αθήνα την 25η Απριλίου 1871 μ.Χ., όπου οι Αθηναίοι του επεφύλαξαν πάνδημη υποδοχή. Με κατάνυξη και αγαλλίαση εναπετέθη στον Καθεδρικό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπου φυλάσσεται μέχρι σήμερα σε περίβλεπτη λάρνακα.

Στις 10 Απριλίου 1921 μ.Χ. ανακηρύχθηκε Άγιος από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Απολυτίκιον  (Κατέβασμα)

Ήχος α’. Της ερήμου πολίτης.

Δημητσάνης τον γόνον βυζαντίου τον πρόεδρον, και της Εκκλησίας απάσης, γέρας θείον και καύχημα. Γρηγόριον τιμήσωμεν πιστοί, ως Μάρτυρα Χριστού πανευκλεή, ίνα λάβωμεν πταισμάτων τον ιλασμόν, παρά Θεού κραυγάζοντες. Δόξα τω δεδωκότι σου ισχύν, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω εν ευκλεία ουρανών, δοξασαντά σε Άγιε.

Έτερον Απολυτίκιον

Ήχος πλ. δ’.

Ευλογητός ει Χριστέ ο Θεός ημών, ο τον θείον Πατριάρχην ενισχύσας, ουρανόθεν εκπέμψας αυτώ βοήθειαν, και δι’ αυτού Ελλήνων Έθνος ανυψώσας, προς προγόνων την εύκλειαν.

Έτερον Απολυτίκιον

Ήχος γ . Την ωραιότητα της Παρθενίας Σου.

Η Πελοπόννησος η πολυθαύμαστος, γεννησαμένη σε, Μάρτυς Γρηγόριε, και θρεψαμένη καλλοναίς, αυγάζεται της δόξης σου, μάλλον δ’ η περίδοξος Αθηνών πόλις τέρπεται, εν τοις κόλποις έχουσα, το σεβάσμιον σκήνός σου. Διο και γεγηθυίαι κραυγάζουσι, δόξα Θεώ τω Παντοκράτορι.

Κοντάκιον

Ήχος δ’. Επεφάνης σήμερον.

Αθροισθέντες άπαντες, γνήσιοι παίδες, της Ελλάδος σήμερον, επί την πόλιν Αθηνών, τον Πατριάρχην Γρηγόριον, άσμασι θείοις, λαμπρώς εορτάσωμεν.

 Κάθισμα

Ήχος α’. Τον τάφον Σου Σωτήρ.

Επέλαμψεν ιδού, η αγία ημέρα, της θείας εορτής, του σοφού Πατριάρχου, ηρώων απόγονοι, εύσεβέστατοι Έλληνες, ταύτην σήμερον, περιχαρώς ομού πάντες, εορτάσωμεν, της γαρ ημών σωτηρίας, η πρόξενος γέγονε.

Έτερον Κάθισμα

Ήχος α’. Τον τάφον Σου Σωτήρ.

Αδάμας ως στερρός, ως ακλόνητος πύργος, ως άκμων ακαμπής, προσβολαίς των ανόμων, υπήνεγκας Γρηγόριε, και ουδόλως ειδέδεξαι, την ασέβειαν, την δε ορθόδοξον πίστιν, ανεκήρυξας, εν τω σταδίω γενναίως, διο σε γεραίρομεν.

Ο Οίκος

Την των προγόνων εκποθών δόξα, ο Πατριάρχης αναλαβείν το Έθνος το της Ελλάδος, εν τη αγχόνη άρνατηθήναι υπέμεινεν, υπό γένους ασεβούς, αθώος ως ενοχος. Τούτον ουν ο ευσεβείας κλάδος Αυτοκράτωρ δεξάμενος, επαξίως ενταφιάζει εν πόλει της Οδέσσης. Όθεν ει δι’ αυτού λυτρωθέντες Έλληνες υπό του σκληρού ζυγού, και σήμερον πάντες εν τη εορτή αύτού συναθροισθέντες, άσμασι θείοις, λαμπρώς εορτάσωμεν.

Μεγαλυνάριον

Βασιλεύς παράνομος τον κλεινόν, κρεμά Πατριάρχην, εν τω ξύλω παραφρονών, Βασιλεύς δε πάλιν, φιλευσεβής δε τούτον, δεχόμενος κηδεύει, εις γην Ορθόδοξον.

Έτερον Μεγαλυνάριον

Της Πελοποννήσου θείος βλαστός, και της Ορθοδόξου Εκκλήσιας ο θησαυρός, και του Πανελληνίου, το καύχημα το μέγα, Πατριαρχών το κλέος, νέε Γρηγόριε.

Έτερον Μεγαλυνάριον

Δεύτε ευφημήσωμεν οι λαοί, τον θείον Ποιμένα, και υπέρμαχον των πιστών, τον υπέρ του Έθνους, και της Ορθοδοξίας, εν ξύλω ηρτηθέντα, ως ο Δεσπότης Χριστός.

Έτερον Μεγαλυνάριον

Τον φωστήρα πάντες τον φαεινόν, τον εκ Δημητσάνης, άπαστράψαντα αισθητώς, ποιμένων την δόξαν, και κλέος των Μαρτύρων, Γρηγόριον τον νέον, ύμνοις τιμήσωμεν.

Έτερον Μεγαλυνάριον

Τον Ιερομάρτυρα του Χριστού, και του Πανελληνίου, απροσμάχητον βοηθόν, φυλακα και ρύστην, των επικαλουμένων, Γρηγόριον τον νέον, πάντες υμνήσωμεν.

Έτερον Μεγαλυνάριον

Τοις Ιερομάρτυσι και σεπτοίς, θείοις Ιεράρχαις, συγχορεύων εν ουρανοίς, Γρηγόριε μάκαρ, Οσίοις και δικαίοις, και πάσι τοις Αγίοις, ημών μνημόνευε.

Οπτικοακουστικό Υλικό

Ακούστε το απολυτίκιο!

Αγιογραφίες / Φωτογραφίες

Άγιος Γρηγόριος Ε’ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Ο απαγχονισμός του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄

Άγιος Γρηγόριος Ε’ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Άγιος Γρηγόριος Ε’ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Άγιος Γρηγόριος Ε’ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Άγιος Γρηγόριος Ε’ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Άγιος Γρηγόριος Ε’ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Πατριαρχικό και συνοδικό σιγίλλιο του πατριάρχη Γρηγορίου E’, 1798 μ.Χ. – Aρχείο Iεράς Kοινότητος Aγίου Όρους Πρωτάτο – Στο κάτω μέρος, με γαλάζια μήρινθο, απαιωρείται η μολύβδινη σφραγίδα του πατριάρχη. – O πατριάρχης, φροντίζοντας για την ευταξία και τη βελτίωση όλων των μονών που υπάγονται στη δικαιοδοσία του οικουμενικού θρόνου, ανακαινίζει το «Tυπικό» του Aγίου Όρους που είχε εκδόσει στα 1783 ο εκ των προκατόχων του πατριάρχης Γαβριήλ Δ’. Mεριμνώντας για τη λειτουργία της Σχολής του Aγίου Όρους, ορίζει την εκ μέρους της Mεγάλης Eκκλησίας οικονομική ενίσχυση της Σχολής με 375 γρόσια. Oι επιστάτες της Iεράς Kοινότητος θά εκλέξουν δύο έγκριτους μοναχούς ως επιτρόπους του σχολείου, οι οποίοι και θά μεριμνούν για τη συλλογή κάθε χρόνο άλλων 625 γροσίων από τις μονές, ώστε το συνολικό ποσό των 1000 γροσίων να επαρκεί για τη μισθοδοσία των διδασκάλων και για τις λειτουργικές δαπάνες.

Ανδριάντας του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, δεξιά της εισόδου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αναγέρθηκε το 1872 μ.Χ. με δαπάνη του Γεωργίου Αβέρωφ. Έργο του γλύπτη Γ. Φυτάλη.

Η λάρνακα του Γρηγορίου του Ε’

Πηγή: saint.gr